Discover everything about politics & society from Ben Thomas van Neerbos

Er was een tijd, niet zo lang geleden, dat we soms met vreemden moesten - of zelfs wílden - praten. Die gesprekken deden meer goed dan we denken:

Praten met anderen, échte anderen, helpt ons gedachten te ordenen, nieuwe dingen te leren en onze waarden te toetsen. “Conversaties kunnen onze mening veranderen terwijl onze ziel gevoed wordt.”

Gesprekken zijn meer dan individueel waardevol, het zijn momenten waarop we onze samenleving uittekenen en inkleuren.

Die gesprekken staan onder druk. Beeldschermen, polarisatie, ‘debat’ met winnaars en verliezers, media die verdienen aan onenigheid en uitvergroten, groepsdenken en bubbels - ze maken gesprekken zwaarder en zeldzamer.

Dit artikel geeft een mooi overzicht van de voordelen van gesprekken met vreemdelingen, én de boeken die erover geschreven zijn.

Het lezen gaf mij, me ineens herinnerend hoe bijzonder sommige van mijn straat/vliegtuig/trein/plein gesprekken waren, een goed voornemen: minstens één keer per dag oortjes uit, telefoon in m’n zak, en een open blik. Hoeft geen gesprek uit voort te komen, maar als iemand zou willen, dan zien ze dat het kan…

Seizoen twee is nog niet klaar maar ik vind dit naast een goed inkijkje in allerhande verslavingen en de mens op vakantie vooral ook een afschuwelijk sterke analyse van geld en maatschappelijke positie.

Aan het einde van seizoen één is iedereen mét geld veilig en wel en iedereen zonder geld een stuk slechter af. Geld is vrij spelen, gebrek eraan is alles inzetten op een hopeloos plan, zonder controle op de uitkomst.

Pijnlijk maar goed om te zien.

Er zijn eigenlijk maar vier scenario’s:

1. Alles wordt beter en beter. Langere levensduur, meer welvaart voor iedereen, alles steeds sneller en leuker en makkelijker.

2. Alles wordt langzaam en progressief slechter. Oogsten mislukken, koraalrif en bossen verdwijnen, olie gaat op. En langzaam verdwijnen we in de donkere middeleeuwen en erger.

3. In scenario drie blijft alles ongeveer hetzelfde, niet merkbaar beter of slechter, we wandelen rustig verder…

4. Scenario vier is degene die in je hoofd blijft spoken, die we eigenlijk niet helemaal durven geloven omdat we het ons niet voor kunnen stellen. In scenario vier klappen door een combinatie van factoren (vastgelopen schip Suez-kanaal, 1918 griep, oorlog, aardbeving, slechte reacties op die dingen) alle systemen in hoog tempo in elkaar. Geen elektriciteit, geen water uit de kraan, geen eten in de winkel, paniek, en best snel daarna: dood.

Dit boek gaat over het vierde scenario, gezien vanuit een heel klein vissersdorpje, vanuit een aandelenhandelaar die het scenario voorspelde én met behulp van een fenomenale metafoor met een walvis.

Lezen - niet omdat het nou zo prachtig geschreven is, of zulke rijke karakters heeft - maar omdat het goed is te beseffen dat het vierde scenario bestaat. Dat Leibniz mogelijk ongelijk had, dat we onze voorspelling van de toekomst niet alleen baseren op wat we kennen. Zoals de kalkoen die vlak voor kerst denkt dat het leven bestaat uit enorm veel eten, in plaats van gegeten worden.

Misschien wel beste ‘chase’ film die je nog niet had gezien. Twee uur lang rennen voor je leven.

Jullie kennen Jason Bourne, Catch Me if You Can, The Fugetive en Mad Max: Fury Road.

Dit is nog zuiverder vluchten voor grotere machten. En daardoor zit je er na tien minuten helemaal in, het is ongelofelijk hoe ‘immersive’ deze ervaring is, hoe het voelt alsof je zelf door het Mexico van 1500 rent, op de vlucht voor Maya soldaten.

Die laatsten worden onder leiding van Mel Gibson vast geen eer gedaan, en worden zelfs met veel historisch voorwerk neergezet als de ‘wilden’ uit oude westerns.

De slotscène is prachtig, als Juguar Paw aan de kust een veel groter gevaar voor zijn leven ontwaart: de eerste Spaanse schepen…

In 2024 komt deel 2.

Als je voelt dat alles te snel gaat en de wereld in de brand staat en je je schuldig voelt dat je mensen niet opneemt en de weinig doet aan de brand…

Als je katerig en te laat op je fiets zit naar een volgende lawine van afspraken en je op je telefoon het nieuws checkt terwijl je dat niet meer wilde doen - je telefoon op de fiets én om de vijf minuten het nieuws kijken…

Dan moet je eigenlijk in één vrije middag deze prachtige koortsdroom van een novelle uitlezen.

Het is de zomer 2017, Trump en Brexit en bosbranden en Kathy gaat op vakantie en trouwen en verhuizen en schrijft alles op wat ze denkt en dat klinkt zo:

“She drank too much, she hadn’t been to the gym in weeks, she basically lived on the couch, hunched and barely breathing. She needed clean air, vegetables, she despised comfort, there were too many pastries and radiators in her life. … She felt like she was hastening after agenda’s and appointments with a butterfly net, not able to make anything stick.

…

There’d been a series of pieces in the London Review of Books that she’d read carefully but now could barely recall beyond a slow stirring of nausea, the sense of the ground being parcelled off beneath her.

…

Oaks too, an impeccable landscape that in itself at once depended on and concealed all kinds of colonial atrocities, seemingly natural but totally false, anyway it was beautiful and she was in it and newly awake and disinclined to have to grapple with the potential end of all life.”

Al die dingen die je tegelijk kunt denken als je op een feestje, een balkon of in een file staat…

ps. 2e plaatje vond ik mooiere cover én is hoe het boek er na het lezen uit moet zien.

Presentatoren - zelfs sportpresentatoren - kunnen mensen zijn, hun zichtbaarheid en zeggingskracht inzetten voor dingen die mooi en goed zijn.

Gary Lineker doet dat.

Waar onze NOS sportredactie op non-actief is gesteld om bergen grensoverschrijdend gedrag, is Gary Lineker (en vele presentatoren die zich solidair met hem verklaarden) dit weekend niet te zien omdat hij zich uitsprak tegen het inhumane asielbeleid in Engeland.

Wat zou ik trots zijn op zo’n boegbeeld!

Dit is mijn lievelingsfragment van Lineker: het mooiste sportfragment zonder dat er sport te zien is, zelfs geen bal. Lineker vertelt vol vuur waarom Maradona de beste is, en daar heeft hij gelijk in…