Discover books about everything from Haro Kraak

Met zijn laatste twee boeken is Peter Middendorp mijn favoriete hedendaagse Nederlandse schrijver geworden. Hoe zijn taal voortdurend een lichtheid en een dreiging bevat is ongeëvenaard en jaloersmakend. En niemand kan zo knap achteloos heen en weer slingeren in de tijd en toch alles precies logisch laten zijn.

Ja, dit is zeker de hype waard. Een personage moet iets willen, is een bekende schrijfwet, en deze hoofdpersoon wil hartstochtelijk graag sociaal klimmen, van de arbeidersklasse naar de culturele elite. Elke zin in dit boek gaat daarover. De details zijn hartverscheurend. De lach waarop hij oefent, het imiteren van hoe je een espresso bestelt, het etaleren van goede smaak. Het verlangen is zo groot dat het soms dweperig wordt, maar dat vergeef je hem, het past juist. Omdat het zo oprecht is.

Erg veel plezier gehad van dit boek. En ik denk ook te kunnen lezen dat het met een zeker plezier is geschreven. Twee vrouwen, geliefden, verhuizen naar het Noorden en hopen daar het idyllische buitenleven te vinden. Ik hield al snel van Rivka die met een zekere afstandelijkheid en ironie alles observeert en niet kan aarden, en genoot ook van Esse die zich vol stort in de lokale zweefscene. Een ingenieus spel met vooroordelen volgt. Een lekker boek, noemde Polak het zelf ergens, en zo is het.

Het uitgangspunt van dit waargebeurde boek is een simpel, luguber feit: als de moeder van Piet sterft, houdt hij haar lichaam - op haar verzoek - in huis. Zo kan hij haar aow opstrijken en blijven wonen in hun huis in het Limburgse dorpje Oirsbeek, waar Piet en zijn moeder met een stuk of tien katten leven. Dit gegeven is goud in de handen van Joris van Casteren, wiens boeken vrijwel allemaal de moeite waard zijn. Hij heeft een geweldig oog voor de lulligheid van het bestaan, maar weet het subtiel en droog genoeg op te schrijven zodat het niet Man Bijt Hond-achtige uitlachsatire wordt. En het fijnste aan zijn verteltoon: hij oordeelt over niemand.

Een van mijn favoriete verhalenbundels is Vogels die vlees eten. De verhalen (soms een paar pagina's, soms langer) delen een grimmigheid en een gekte en worden in korte fragmenten verteld, met een rauwe, directe toon. De zinnen grijpen je aandacht door droge mededelingen als: ‘De jongen was zijn kleine zusje kwijt. En daarna stopte de moeder met ontbijt maken.’ In een ander verhaal gebruiken twee broers heel veel ketamine terwijl ze rouwen om hun moeder. Het boek is zowel ontroerend als geestig, als je tenminste van dit soort sinistere humor houdt.

Dit boek begint plotsklaps, zonder uitleg of introductie, midden in de actie: de politie belt aan om een vrouw te vertellen dat haar man is overleden. Ze reageert nogal onaangedaan en maakt zich meer druk over wat de agenten van haar vinden. Meteen vraag je je af wat er gebeurd is en wie deze afstandelijke en neurotische vrouw is. Na Roxy las ik alle boeken van Esther Gerritsen, die allemaal goed zijn, maar dit blijft toch wel de beste.

Zelden zo'n indringend boek gelezen. Gary en Irene proberen hun huwelijk te redden door een blokhut op een eiland in Alaska te bouwen. Een slecht idee, dat weet je meteen. Het onheil is onafwendbaar vanaf de eerste pagina en toch weet Vann je nog te verrassen en te fascineren.

Ver voordat energierekeningen en inflatie de pan uitstegen, besloot Jonah Falke om de minderbedeelden en de verdrukten in de samenleving te portretteren. Hij bezoekt achterstandsbuurten, loopt mee bij de daklozenopvang, de ggz, een azc en de voedselbank en praat met ongedocumenteerden. Barmhartig en eerlijk schrijft hij alles op. Toen ik hem onlangs interviewde over het boek zei hij: 'Wat me stoort is dat armoede pas echt veel aandacht krijgt nu er aan de middenklasse wordt geknaagd.'

In de kast van mijn ouders vond ik laatst een prachtige uitgave van The Old Man and the Sea uit 1956. Een schitterende, kleine novelle van Hemingway, zoals altijd in simpele, klare taal geschreven. Het plot kun je samenvatten als: oude man gaat vissen. Maar daarachter schuilt een groter verhaal: “A man can be destroyed but not defeated.” Met andere woorden: waar hoop is, is leven.

Een van de interessantste schrijvers van de laatste jaren vind ik Marijke Schermer. Haar tweede roman Noodweer is een prachtig en messcherp portret van een huwelijk en een huis die gelijktijdig ineenstorten. Haar derde - Liefde, als dat het is - is nog beter en gaat over een gezin waarin iedereen zijn eigen problemen heeft. Het knappe is dat ze voortdurend van perspectief wisselt, soms zelfs in één alinea, maar dat het nog steeds erg goed leesbaar is. Het vergt een bepaald soort zelfvertrouwen om over zoiets alledaags als een huwelijk of een gezin te schrijven en er toch iets volstrekts origineels van te maken. Schermer kan dat.